25 Απριλίου 2017

Πάσχα στο Λεωνίδιο

Πριν από τρία χρόνια ήταν η πρώτη φορά που έκανα Πάσχα στο σπίτι μου αλλά δεν ήταν όλη η οικογένεια μαζί. Η Ειρήνη έλειπε, είχε πάει με φίλους της στο Λεωνίδιο και την είχε εντυπωσιάσει. Τότε το πήρα απόφαση πως δεν έχει νόημα να προσπαθώ για παραδοσιακό Πάσχα αφού η οικογένεια όπως την είχα στο νου μου είχε πια αλλάξει, πέρα απ' το γεγονός πως κι η παρέα που ερχόταν για τον οβελία ερχόταν λίγη ώρα πριν τον κατεβάσω απ' τα δίχαλα! Έτσι από τότε άρχισα να προγραμματίζω με τη Μαρία διακοπές σ' άλλα μέρη. Στην πορεία τα πράγματα χάλασαν ακόμα παραπάνω, το περσινό Πάσχα π.χ. ήταν άστα να πάνε και κατέληξε με το θάνατο της μάνας μου ενώ και αργότερα είχαμε ακόμα ένα θάνατο ενός απ' τους τακτικούς πασχαλινούς θαμώνες. Οπότε μου έφυγε κάθε διάθεση να μείνω σπίτι φέτος πασχαλιάτικα, άσχετα αν τα παιδιά μου δεν είχαν στο νου τους να πάνε κάπου αλλού. Και θυμήθηκα που η Ειρήνη συνιστούσε πως μια φορά τουλάχιστον αξίζει να κάνει κανείς Πάσχα στο Λεωνίδιο.

Όταν προσπαθούσαμε να δούμε ποιες μέρες να προγραμματίσουμε την εκδρομή η Ειρήνη ήταν κατηγορηματική. Τουλάχιστον από Μ. Παρασκευή αφού η περιφορά του επιταφίου έχει κι αυτή μια ιδιαιτερότητα. Και όντως. Εκτός απ' τη συνάντηση των Επιταφίων που γίνεται με την περιφορά και που συνηθίζεται στα περισσότερα μέρη που έχουν πάνω από μια εκκλησίες (ακόμα και στο χωριό μου που έχει μία γινόταν έν' αντάμωμα με τον επιτάφιο του διπλανού χωριού) το ιδιαίτερο ήταν πως οι δρόμοι όλοι ήταν στολισμένοι με φαναράκια.
Φαναράκια φτιαγμένα από φλούδα πορτοκαλιού. Που τα κόβουν στη μέση και αφού βγάλουν την ψίχα κολπατζίδικα ώστε να μην χαλάσει η φλούδα ανοίγουν στο πάνω μέρος τέσσερις τρυπούλες και μέσα βάζουν ρεσό που αναλαμβάνουν και τ' ανάβουν τα πιτσιρίκια του χωριού την ώρα που σουρουπώνει. Παλιότερα λέει, βάζανε λάδι κι ήταν σαν καντηλάκια αλλά τώρα έχουν εκσυγχρονιστεί με τα ρεσό. Το θέμα είναι πως τα τόσα φωτάκια δίνουν μια ιδιαίτερη νότα στη βραδιά. Και σκέφτομαι πως τις εποχές που ο φωτισμός στους δρόμους ήταν ανύπαρκτος, κάτι τέτοιο θα ήταν ακόμα πιο εντυπωσιακό. Όπως εντυπωσιακό για μένα ήταν πως την επόμενη μέρα δεν υπήρχε κανένα ίχνος από τα χιλιάδες αυτά φαναράκια, Είχαν μαζευτεί όλα.
Βέβαια, ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το έθιμο που θέλει ν' αμολάνε αερόστατα - φαναράκια το βράδυ της Ανάστασης. Γεμίζει ο ουρανός από τέτοια αστεράκια. Η αλήθεια είναι πως δεν περιμένουν να πάει ακριβώς 12 και να πει ο παπάς το Χριστός Ανέστη για να ξεκινήσουν να ανεβάζουν φαναράκια στον ουρανό. Ήδη από τ' απογεματάκι αρχίζουν και δοκιμάζουν την αποτελεσματικότητα αυτών που έχουν φτιάξει και δίνουν μια πρόγευση στους ντόπιους και τους επισκέπτες για το τι θα ακολουθήσει. Κι όσο περνάει η ώρα, όλο και πυκνώνει η επίδειξη.
Όμως ο μεγάλος χαμός γίνεται τα μεσάνυχτα. Βέβαια, η εμπειρία μου λέει πως επειδή υπάρχει κι ένας ανταγωνισμός στο ποια γειτονιά, ποια εκκλησία θα είναι πρώτη, ο ουρανός αρχίζει και φωτίζεται γύρω εκεί στις δώδεκα παρά δέκα, δώδεκα παρά πέντε. Εκείνη την ώρα τα φαναράκια που έχουν φτιαχτεί τον προηγούμενο καιρό (ή έχουν αγοραστεί) παίρνουν φωτιά το ένα μετά το άλλο κι έτσι τ' αστέρια στον ουρανό πληθαίνουν.
Τα φαναράκια αποτελούνται από χαρτί κολλημένο ώστε η μια άκρη να κλείνει ενώ στο άνοιγμα υπάρχει σύρμα στο οποίο δένεται κομμάτι με πανί βουτηγμένο στο πετρέλαιο. Την κατάλληλη στιγμή μπαίνει φωτιά στο πανί μ' αποτέλεσμα να ζεσταίνεται ο αέρας μέσα στο κλειστό μέρος από πάνω, ν' αραιώνει και το σύστημα να γίνεται ελαφρύ και ν' ανεβαίνει προς τα πάνω. Το σωστό φαναράκι ανεβαίνει μέχρι πολύ ψηλά, μέχρι να σβήσει η φωτιά και να πέσει. Στην περίπτωση αυτή το μαζεύουν και το ξαναχρησιμοποιούν. Το πρόβλημα είναι αν για κάποιο λόγο δεν ανέβει το αερόστατο κατακόρυφα αλλά γύρει στο πλάι οπότε το χαρτί καίγεται και πέφτει μια φλεγόμενη βολίδα με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται αυτό...

Να σημειώσω πως όπως με πληροφόρησαν φίλοι απ' το ΦΒ (=φέις μπουκ ή ΦατσοΒιβλίο :) ) το συγκεκριμένο έθιμο έχει αρχίσει να μεταφέρεται και σε άλλα μέρη και άλλες μέρες. Π.χ. στη Μυτιλήνη ανέβασαν φαναράκια τη Μ. Παρασκευή ενώ στο Τολό και αλλού τις Απόκριες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Απόψεις; Ιδέες; Αντιρρήσεις; Παραλλαγές;
Όλα ευπρόσδεκτα.